An toàn cháy nổ trong nhà máy là trách nhiệm đối với sự an toàn của người lao động và tài sản của doanh nghiệp. Bài viết này của VNPT iAlert sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức về phòng ngừa an toàn cháy nổ trong nhà máy, các phương pháp chữa cháy cơ bản giúp ứng phó với các tình huống cháy nổ.
Các nguyên nhân gây cháy nổ trong nhà máy
Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra cháy nổ trong nhà máy, một số nguyên nhân phổ biến như sau:
Sự cố về điện: Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra cháy nổ trong nhà máy. Các vấn đề về hệ thống điện như đoản mạch, quá tải, kỹ thuật lắp đặt không đúng cách, hoặc bảo trì kém có thể gây ra tình trạng quá nhiệt, phát lửa, và dẫn đến cháy nổ. Điều quan trọng là phải duy trì hệ thống điện an toàn và được bảo trì định kỳ để ngăn ngừa rủi ro này.
Sự cố thiết bị và máy móc: Các thiết bị và máy móc trong nhà máy, đặc biệt là những thiết bị hoạt động ở nhiệt độ cao hoặc áp suất lớn, có thể gây ra cháy nổ nếu không được bảo trì và vận hành đúng cách. Sự cố như quá nhiệt, rò rỉ chất đốt, hoặc trục trặc cơ khí có thể khiến thiết bị phát nổ hoặc bốc cháy.
Chất dễ cháy và chất độc hại: Nhiều nhà máy sử dụng các chất dễ cháy như xăng, dầu, khí đốt, hoặc hóa chất dễ bắt lửa trong quá trình sản xuất. Nếu không được lưu trữ, xử lý và sử dụng đúng cách, những chất này có thể gây ra cháy nổ nghiêm trọng. Việc tuân thủ các quy định về an toàn hóa chất và đào tạo nhân viên về cách xử lý chất độc hại là rất quan trọng.
Sai sót của con người: Đôi khi, sai sót của con người cũng có thể là nguyên nhân gây ra cháy nổ trong nhà máy. Điều này có thể bao gồm việc không tuân thủ các quy trình an toàn, thiếu kiến thức về cách xử lý thiết bị hoặc chất nguy hiểm, hoặc sơ xuất trong khi làm việc.
Thiên tai và tác nhân bên ngoài: Cuối cùng, các yếu tố bên ngoài như thiên tai (động đất, lũ lụt, sấm sét) hoặc tác nhân từ bên ngoài (cháy lan từ khu vực lân cận, khủng bố, v.v.) cũng có thể gây ra cháy nổ trong nhà máy. Mặc dù khó kiểm soát hoàn toàn, nhưng việc xây dựng cơ sở hạ tầng chống chịu thiên tai và có kế hoạch ứng phó khẩn cấp phù hợp là rất quan trọng để giảm thiểu rủi ro.
Để đảm bảo an toàn trong nhà máy, cần phải xem xét và giải quyết tất cả các nguyên nhân tiềm ẩn này, thông qua việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa, đào tạo nhân viên, bảo trì thiết bị đúng cách, và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định an toàn.
>> Xem thêm: Những nguyên nhân gây ra cháy nổ
Biện pháp phòng chống cháy nổ tại nhà máy
Để phòng chống cháy nổ tại nhà máy, các biện pháp sau đây cần được thực hiện:
Đánh giá rủi ro và xây dựng kế hoạch phòng chống cháy nổ:
- Xác định các nguồn nguy cơ cháy nổ trong nhà máy như vùng lưu trữ hóa chất, khu vực sử dụng lửa/nhiệt, và các thiết bị/máy móc có nguy cơ cao.
- Đánh giá mức độ rủi ro và tác động tiềm ẩn của từng nguồn nguy cơ.
- Xây dựng kế hoạch phòng chống cháy nổ toàn diện, bao gồm các biện pháp kỹ thuật, tổ chức và con người.
Tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn an toàn:
- Nghiên cứu và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định, tiêu chuẩn và hướng dẫn về phòng chống cháy nổ trong ngành công nghiệp.
- Thường xuyên cập nhật và áp dụng các quy định mới nhất về an toàn cháy nổ.
Lắp đặt hệ thống phát hiện và báo cháy:
- Lắp đặt hệ thống phát hiện khói, nhiệt và khí độc tại các khu vực nguy hiểm.
- Thiết lập hệ thống báo cháy hiệu quả để cảnh báo kịp thời cho nhân viên và lực lượng cứu hộ.
Trang bị hệ thống chữa cháy phù hợp:
- Lắp đặt hệ thống chữa cháy tự động (sprinkler, bình chữa cháy khí, v.v.) tại các khu vực nguy hiểm.
- Trang bị đầy đủ thiết bị chữa cháy di động (bình chữa cháy xách tay, vòi rồng, v.v.) và đảm bảo chúng được bảo trì định kỳ.
Kiểm soát và quản lý chất dễ cháy nổ:
- Xác định và phân loại tất cả các chất dễ cháy, dễ nổ được sử dụng hoặc lưu trữ trong nhà máy.
- Tuân thủ các quy định về lưu trữ, vận chuyển và sử dụng an toàn cho từng loại chất.
- Thực hiện biện pháp kiểm soát nguồn phát lửa và tách biệt các chất dễ cháy nổ khỏi nguồn nhiệt/lửa.
Bảo trì thiết bị và hệ thống an toàn định kỳ:
- Lập kế hoạch bảo trì và kiểm tra định kỳ đối với tất cả thiết bị, hệ thống điện, hệ thống thông gió và các hệ thống an toàn liên quan.
- Thay thế hoặc sửa chữa kịp thời các thiết bị hoặc hệ thống bị hư hỏng hoặc không an toàn.
Đào tạo nhân viên về an toàn phòng chống cháy nổ:
- Tổ chức các khóa đào tạo và huấn luyện định kỳ cho tất cả nhân viên về phòng chống cháy nổ, sử dụng thiết bị chữa cháy, và ứng phó khi có sự cố xảy ra.
- Thực hiện các buổi diễn tập ứng phó sự cố cháy nổ định kỳ.
Thiết lập kế hoạch ứng phó khẩn cấp và sơ tán:
- Xây dựng kế hoạch ứng phó khẩn cấp và sơ tán chi tiết, bao gồm các quy trình, lối thoát hiểm và điểm tập trung an toàn.
- Đảm bảo tất cả nhân viên được thông báo và huấn luyện về kế hoạch khẩn cấp này.
>> Xem thêm: Tổng hợp biện pháp phòng cháy chữa cháy cho các cơ sở
Phương pháp chữa cháy cơ bản khi có cháy trong nhà máy
Khi xảy ra cháy trong nhà máy, việc nhanh chóng và đúng đắn trong việc chữa cháy là rất quan trọng để hạn chế thiệt hại. Các phương pháp chữa cháy cơ bản bao gồm các bước sau:
Đánh giá tình huống:
- Xác định nguồn gốc và mức độ nghiêm trọng của đám cháy.
- Đánh giá xem đám cháy có thể dập tắt bằng thiết bị chữa cháy sẵn có hay không.
- Nếu đám cháy quá lớn hoặc nguy hiểm, hãy kích hoạt hệ thống báo cháy và gọi lực lượng cứu hỏa.
Sử dụng thiết bị chữa cháy phù hợp:
- Sử dụng bình chữa cháy xách tay hoặc các thiết bị chữa cháy di động khác phù hợp với loại đám cháy.
- Chú ý đến loại chất cháy (chất rắn, lỏng hoặc khí) và sử dụng chất chữa cháy thích hợp (bột khô, khí CO2, bọt, nước).
Kỹ thuật chữa cháy:
- Tấn công vào gốc của đám cháy, không chỉ dập lửa bên ngoài.
- Sử dụng kỹ thuật phun xối hoặc quét nếu là đám cháy rải rác.
- Dập tắt từng phần nhỏ của đám cháy một cách có hệ thống.
- Luôn để lối thoát hiểm và không bị vây trong đám cháy.
Sơ tán nhân viên và kiểm soát lan rộng:
- Sơ tán tất cả nhân viên ra khỏi khu vực nguy hiểm và điểm tập trung an toàn.
- Cố gắng kiểm soát không cho đám cháy lan rộng bằng cách ngăn chặn nguồn nhiên liệu hoặc sử dụng chất chữa cháy.
Phối hợp với lực lượng cứu hỏa:
- Cung cấp thông tin về tình huống, vị trí đám cháy và chất cháy cho lực lượng cứu hỏa khi họ đến.
- Hỗ trợ và phối hợp với lực lượng cứu hỏa trong quá trình dập lửa và kiểm soát tình huống.
Đảm bảo an toàn sau khi dập lửa:
- Tiếp tục giám sát khu vực đã dập lửa để đảm bảo không có nguy cơ bùng phát trở lại.
- Đánh giá thiệt hại và có kế hoạch khôi phục hoạt động sản xuất.
- Điều tra nguyên nhân gây cháy và thực hiện các biện pháp phòng ngừa cần thiết.
>> Xem thêm: An toàn cháy nổ trong phòng thí nghiệm
Kết luận
Hy vọng qua bài viết này của VNPT iAlert, mỗi nhà máy đều ý thức vai trò quan trọng trong việc duy trì một môi trường làm việc an toàn. Đầu tư các biện pháp an toàn cháy nổ trong nhà máy này không chỉ giúp bảo vệ tài sản mà còn góp phần giảm thiểu rủi ro cho nhân viên, qua đó nâng cao năng suất và hiệu quả kinh doanh.
